Bugün belgeliğimi (arşiv – Fr.) karıştırırken elime küçük bir kesik (kupür- Fr.) geçti. 35 yıl öncesinin Cumhuriyet Gazetesinden… Yıpranmış bu küçücük belge, bir anımı da canlandırdı belleğimde. Dostum Hikmet Yetim, anılarıma yer vermemi salık vermişti, yer veriyorum işte! Kâğıt parçası, 20 Nisan tarihli. Bu tarih, hani her muhalif kanala ceza yağdıran bir kurum var ya hah işte onun yasalaştığı güne rastlıyor! RTÜK’ün … 20 Nisan 1994. TRT de bu kuruluşun denetiminde olsa gerek.
Bu tarihten on yıl kadar önce, ceza yağdırmasa da yasaklar koyabilen TRT, 205 sözcüğü tu kaka ilan etmişti!
Tümünü yazsam, anıma yer kalmayacak belki. Kimileriyle yetineyim: Başyapıt, bellek, betimlemek, bilim, deneyim, devrim, dinlence, dinsel, dize, doğa, etkin, görsel, kuram, olay, olanak, ödün, öykü, özgür, söyleşi, tüm, yaşam, yapıt, yapay, yanıt, örneğin, toplumbilim …
(1977 yılında Karabük’te sürgündeyken ‘’yanıt’’ ve ‘’güncel’’ sözcüklerini kullandığım için Bakanlık denetçisi Utku (!) soyadlı kişinin; ‘’Uydurukça kullanma’’ dediği de aklıma geliverdi. İt ürüdü, kervan yürüdü tabii! (Nazım Hikmet’in 1936’da yayımlanan yapıtının adı İt Ürür, Kervan Yürür.) O gün yaşadıklarımı da başka bir yazıda kaleme alırım.)
Gelelim anıma: Silivri Lisesinde 5. sınıflara edebiyata giriyordum. Bir gün, ders anlattığım sırada, şu anda meslektaşım olan öğrencim söz aldı. Hocam; (faşist Evren yasakladığı için özellikle ‘’hocam’’ı kullandırıyordum.) ‘’Kullandığınız şu şu sözcükler yasaklandı, lütfen…’’ dedi. Bu bilgiye nereden ulaştığını sorduğumda, Star Gazetesinde yazıyor, yanıtını vermez mi (!) Ben de gazete haberi beni ilgilendirmez, bildiğim yolda giderim, ayrıca olumsuz bir şey yapmam derslerimde, karşılığını verdim.
Ertesi gün, hizmetli, öğretmen odasına gelerek; ‘’Hocam, sizi Müdür Bey çağırıyor’’ deyince çağrıya uydum. Müdürümün yanına girdiğimde Okul Aile Birliği Başkanının başköşede kasıldığını gördüm (!) Buyrun Müdür Bey, ne iş ?.. Başkanı göstererek, ders işlemenizle ilgili bir olumsuzluk varmış, sözü kendisine vereyim… Sazı başkan aldı eline: Hocam, dersinizde; yasaklanmış kelimeler kullanıyormuşsunuz, velilerden şikâyet var !..
Kulakları çınlasın Müdürümüz Sinan Aycan, iyi bir yönetici idi. Herhangi bir müdahalede bulunmadı. Ben de kendisini güç durumda bırakmamak için, dersimde, sözcük kullanırken , ne TRT’yi, ne Star Gazetesini dikkate alırım, deyip arkamı döndüm, çıktım.
Bir daha da ders işlememe karışan olmadı.
Ya… Bilim, doğa, kuram, yaşam … sözcükleri yasaklanmıştı bir zamanlar !.. Ama halkımız yasak-masak dinlemedi, Türkçemize sahip çıktı!
Dün Zafer Arapkirli ’ye bir ileti gönderdim. KaReTe (KRT TV- Kültür TV) yanlış kullanılıyor kanalınızda, KeReTe olmalı, ayrıca şu ‘’hadise’’ sözcüğünü de atın çöp kutusuna, dedim. Acaba Arapkirli’nin TRT’deki yasakların tarihe karıştığından haberi mi yok (?)