1919 yılının başlarında Britanya İmparatorluğu,
Anadolu ve Ortadoğu’da kendine yeni sömürge devletler yaratmak için harekete geçer.
Planın Anadolu ayağında kullanılacak piyon da, Venizelos’un ta kendisidir. Zira bu çıkar ilişkisinden onun beklentileri de gayet büyüktür. Ve böylece 14 Mayıs 1919’da, İngiltere ve Fransa destekli Yunan donanması İzmir’i işgal etmek için Pire limanından hareket eder.
Ancak, Anadolu topraklarına doğru yol alan kruvazörlerde, sonradan tarihe geçecek onurlu bir direniş öyküsünün yazıldığından kimselerin haberi yoktur. Zira bir grup sosyalist Yunan askeri, gemilerde gizli gizli bir bildiriye imza atmaktadır.
Bildiri savaşa karşı olan Yunanistan Komünist Partisi‘nin manifestosudur. Ve özetle şunları yazmaktadır:
“Anadolu’nun işgali Britanya emperyalizminin bir oyundur. Britanya mazlumların kanıyla yeni sınırlar çiziyor. Biz bu oyuna alet olmayacağız. Anadolu halkı bizim kardeşimiz.. Biz onları öldürmeyeceğiz”
Sonuçta, yaklaşık 200 Yunan astsubay ve askeri Anadolu’nun işgaline karşı çıkar ve manifestoyu imzalar. Üstelik manifesto, sadece donanma içinde değil, Atina’da da imzalanır. Grubun lideri olan Yomaganis adlı asker de, tıpkı Mustafa Kemal Atatürk gibi Selanik kökenlidir.
Neticede, Yunan askerleri 15 Mayıs 1919’da İzmir’e ayak basarlar. Ve hemen akabinde bir katliam başlatırlar. Bu arada “Anadolu halkı bizim kardeşimiz, biz savaşmayacağız” diye silah bırakan 200 yunan sosyalist tutuklanmıştır.
Tutuklanan askerler aylarca hapis tutulur ve işkenceye maruz kalırlar. Ancak içlerinden bir tanesi bile imzasını geri çekmez.
Aylar süren mahkeme süreci sonunda ise idam edilmelerine karar verilir.
1921 yılının ilk günü İzmir’in Balçova semtinin İnciraltı sahilindeki İşgal Kuvvetleri Komutanlığı Karargahında kurşuna dizilirler.
İnfaz mangası nişan aldığında, gözleri bağlı olan İsyancı Sosyalist Yunanlılar şu son sözleri söylerler:
Manolis, “Yaşasın Halkların Kardeşliği” diye bağırır..
Stelios, “Kahrolsun Britanya Emperyalizmi” diye haykırır..
“Bizler fakiriz, buradayız” der Hristos. Sonra ekler, “zenginlerin ve güçlülerin asker olmamak gibi yolları var, bizim yok”
Haris, alçak bir sesle ve tane tane konuşur,
“Artık bize özgürlükten söz etmeyin. Çünkü köleliğimizi dayanılmaz şekilde hissetmekteyiz. Artık bize vatanlardan ve eski düzeni yeniden kurmaktan söz etmeyin”
Ve Yunanlı komutan ateş emrini verdiğinde 200 isyancı sosyalist hep bir ağızdan bağırır:
“ZİTO İ EPANASTASİS” (Yaşasın isyan)
Sonra birer birer..
Ege’nin berrak sularına gömülürler.
Aynı günlerde Anadolu’nun işgaline karşı çıkan 117 Yunanlı sosyalist de Atina’da kurşuna dizilir.